معرفی گسلی که باعث زلزله 5.2 ریشتری تهران و البرزشد /بررسی وضعیت آسیب زمینلرزه 29 آذر
تاریخ انتشار: ۳ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۲۳۹۱۰۲
به گزارش ایسکانیوز و به نقل ازایسنا، به دنبال زمینلرزه ملارد-مشکیندشت با بزرگای 5.2 ریشتر که شامگاه چهارشنبه 29 آذرماه مناطق وسیعی از تهران و البرز و دیگر استانهای همجوار را لرزاند، از سوی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی اکیپ تخصصی به منطقه اعزام شدند.
این تیم تحقیقاتی مطالعات خود را در دو حوزه "بررسی جنبههای زمینشناسی ساختمانی و "تکتونیکی مرتبط با گسل مسبب و یافتن شواهد رو زمینی" و "مطالعه شواهد غیرمستقیم تاثیر زمینلرزه بر منابع آبهای زیرزمینی و غیره" متمرکز بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
پژوهش مقدماتی بررسیهای زمینشناسی زمینلرزه در گستره "مهلرزهای" زمینلرزه 29 آذر ماه 1396 ملارد از سوی دکتر شهریار سلیمانی آزاد، علیرضا شهیدی، رضا سلامتی، فریبرز قریب، رضا شهبازی، نویری و نیره صبور منتشر شد که به این شرح است:
بر اساس این گزارش در ساعت 23 و 27 دقیقه چهارشنبه 29 آذر 96 زمینلرزهای به بزرگای 5.2 در عمق حدود 10 کیلومتری زمین مرز استان البرز و تهران را لرزاند. رومرکز زمینلرزه در طول جغرافیایی 50.96 و عرض جغرافیایی 35.69 در 16 کیلومتری کرج و 39 کیلومتری تهران واقع شده است.
بررسیهای اولیه حاکی از آن است که گسل ماهدشت-جنوب کرج گسله مسبب زمینلرزه بوده است.
نقشه گسلههای گستره کرج و پهنه مهلرزهای زمینلرزه 29 آذر 1396
پهنه گسلی ماهدشت- جنوب کرج
این گسل نخستین بار توسط سلیمانی و حسینی (1377) و با بهرهگیری از دادههای جدید خورد لرزهخیزی، پژوهشهای ریختزمین ساختی و بررسیهای ژئوالکتریکی معرفی شد.
پهنه گسلی ماهدشت- جنوب کرج دارای درازای دست کم 30 کیلومتر، راستای شرقی، شمال شرقی، غربی- جنوب غربی و شیب تند عمدتا رو به جنوب- جنوب شرقی است.
با این وجود ویژگیهای ریختشناختی "پرتگاه گسل" بخش شرقی این پهنه گسلی نشانگر هندسهای متفاوت است، به طوری که در گستره مشکین آباد ریخت شناسی "پرتگاه گسل" گویای صفحهای با شیب تند و رو به شمال است. تفاوت در جهت شیب صفحات گسلی پرشیب و از این رو تفاوت در بلوک گسلی فرسایش یافته را میتوان از ویژگیهای هندسی-کینماتیکی پهنههای راستالغز برشمرد.
سازوکار گسله ماهدشت- جنوب کرج فشاری همراه با مولفه راستالغز است و میتوان این گسله را ادامه شرقی گسله جنوب اشتهارد از پهنه گسلی ایپک برشمرد.
بر روی عکسهای هوایی اثرات دگرشکلی سطحی ادامه خاوری این گسله را میتوان در بادزن آبرفتی رودخانه کرج به صورت نردبانی دنبال کرد. قطعه قطعه بودن گسله ماهدشت- جنوب کرج در یک سامانه نردبانی و عدم تظاهر سطحی کاملا یکپارچه آن در کنار شیب بسیار کم نهشتههای کواترنری متاثر از جنبشهای گسله یادشده، میتواند گویای چیرگی مولفه حرکتی راستالغز نسبت به مولفه شیب لغز بر روی این سامانه گسلی باشد.
با این وجود، شکلگیری نسل جوانتری از بادزنهای آبرفتی کوچکتر بر روی بخش میانی بادزن آبرفتی کرج را میتوان نشانهای از وجود مولفه شیب لغز بر روی گسله ماهدشت-جنوب کرج برشمرد که مسبب ایجاد تغییر در گرادیان هیدرولیکی سطحی بوده است.
در این گستره، به سبب عملکرد مولفه شیب لغز بر روی این پهنه گسلی بلوک شمالی فرایش (بالا آمدگی) یافته است که اثر آن را میتوان در فروکاوی بیشتر آبراههها بر روی آن مشاهده کرد.
فروکاوی متفاوت به ثبت رسیده در نهشتههای پلایو- کواترنری رودخانهها به هنگام گذر از پهنههای ساختاری نشان از عملکرد فرایش جنبا داشته و تفاوت در میزان این پارامتر در آبرفتهای هم سن و در فاصله نسبتا یکسان از پیشانی کوهستان گسلی (و یا دیگر پهنههای ساختاری جنبا) معنادار بوده و گویای تغییرات آهنگ فرایش است.
از این رو فرایش بیشتر به ثبت رسیده در ریخت ساختهای گستره جنوبی کرج (نسبت به گسترههای غربیتری همچون کردان) میتواند در پیوند با عملکرد مولفه شاقولی ساختارهایی همچون گسلههای ماهدشت- جنوب کرج و یا عملکرد مولفه شاقولی مجموع ساختارهای متمرکز در این نقطه صورت پذیرفته باشد.
به طور کلی، بر پایه میزان فروکاوی رودخانه کرج و نهشتههای کواترنری پسین، آهنگ فرایش گستره یاد شده 0.8 تا 1.1 میلیمتر در سال برآورد شده است.
علاوه بر تظاهر سطحی بخشی از گسله ماهدشت- جنوب کرج که بر روی عکسهای هوایی مقیاس 1:55000 قابل شناسایی است، شواهدی همچون شکلگیری نسل جوانتری از بادزنهای آبرفتی کوچکتر در بادزن آبرفتی کرج و نیز تغییرات فروکاوی رودخانه کرج در آبرفتهای جوان را میتوان از دیگر علل جنبایی گسله ماهدشت- جنوب کرج برشمرد.
در مجموع، گسترش پهنه گسلی ماهدشت- جنوب کرج را میتوان از غرب شهر ماهدشت تا مناطق جنوبی و جنوب شرقی شهر کرج بر روی عکسهای هوایی (که با توجه به زمان عکسبرداری در سال 1955 میلادی، نشانگر دستخوردگی کمتری در سطح زمین است) ردیابی کرد. در غرب و شمال ماهدشت و در محل تغییر مسیر رودخانه شور (که به طور کلی از سوی غرب به شرق جاری است) به شمالی- جنوبی، اثر سطحی این گسله کنترلکننده موقعیت مکانی تعدادی از آبراهههای جوان و جاری در راستای آن است.
آبراهه شکل گرفته در راستای یکی از شاخههای پهنه گسلی ماهدشت- جنوب کرج در شمال باختری ماهدشت. به اختلاف سطح دو سوی آبراهه که میتواند در پیوند با مولفه شاقولی گسلش سطحی باشد، توجه شود
انجام بازدیدهای میدانی نیز گویای وجود اختلاف ارتفاع برآمده از جابهجایی سطحی- گسلی احتمالی در دو سوی ساحل چپ و راست برخی از این آبراههها است، به طوری که سمت جنوبی آنها حدود 0.5 متر و گاه بیشتر بلندتر از سوی مقابل آنها است.
به سوی شرق، اثرات سطحی جنبایی این پهنه گسلی را در جنوب مجتمع مسکونی در حال احداث مسکن مهر البرز و در بریدگی جاده دسترسی به این کارگاه ساختمانی میتوان مشاهده کرد.
در ساختگاه یاد شده پهنهای گسلی پر شیب (80 درجه به سوی SE) و جنبا در مرز میان مارن سنگهای میوسن (در شمال) و نهشتههای کواترنری پسین (در جنوب) رخنمون یافته که خش لغزهای شکل گرفته بر روی آن گویای چیرگی مولفه راستالغز چپبر است.
نظر به همخوانی موقعیت رومرکز این زمینلرزه با موقعیت گسله جنبا و لرزهای ماهدشت- جنوب کرج، بازدید میدانی جهت چک کردن شواهد سطحی و تعیین گستره مهلرزهای انجام شد. مشاهدات این اکیپ حاکی از همخوانی شواهد سطحی با موقعیت پهنه مهلرزهای در محل افراز گسله ماهدشت- جنوب کرج دارد.
705
زلزله گسل زمین لرزه ماهدشت مسبب زمین شناس اکتشافات معدنی مؤلفه راستا لغز گسل جنوب اشتهاردمنبع: ایسکانیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۲۳۹۱۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کاشت ساختمان در پارکهای تهران؛ ممنوع یا مجاز؟
گزارشی از وضعیت پارکهای شهری تهران حاکی از این است که طی ماههای اخیر «یکی از انواع مواجهههای شهرداری با این محیط حساس پایتخت»، زیر ذره بین گروهی از کارشناسان شهری قرار گرفته است.
به گزارش دنیای اقتصاد، شهرداری به عنوان «همه کاره پارکهای شهری» از بابت «مسوولیت صفر تا صدی» که برای این بخش از داراییهای تهران دارد، دست به نقشه کشی برای ساخت وساز در تعدادی از پارکها زده است.
در شبکههای اجتماعی، اما برخی افراد و برخی کارشناسان، این حرکت مدیریت شهری را زیرسوال برده اند، بدون اینکه «علت سوال» را برای ناظران، شهروندان و طیف حساس به موضوع، مطرح کنند.
بررسیها درباره این سریال نشان میدهد، عملکرد شهرداری در پارکهای شهری را با دو خط کش «مقررات مصوب بالادست شهرداری تهران» و «اقدامات متعارف و منطقی شهرداریهای کاردرست در سایر شهرهای کشور و شهرهای موفق جهان از منظر رعایت کامل حقوق شهروندان» میتوان چک کرد.
طرح تفصیلی تهران، مصوب سال ۹۱، «کتابچه مشق شهرداری» برای هر نوع تصمیمگیری ساختمانی و صدور مجوز ساختوساز در اراضی عمومی و خصوصی پایتخت محسوب میشود بهطوری که در صفحه ۲۰ این کتابچه، برای «زمینهای واقع در پهنه حفاظت سبز (G) که پارکهای شهری نیز جزو همین پهنه محسوب میشود»، احداث بنای مجاز در پارکها را به «دفتر اداری پارک، نگهبانی پارک، سرویس بهداشتی و خدمات پذیرایی و غذایی» محدود کرده است. در ادامه همین «خط قرمز» ترسیم شده برای شهرداری در پارکهای شهری تهران، در یکی دیگر از صفحات طرح تفصیلی، «هر نوع ساختوساز در این چارچوب مجاز در پارک ها، منوط به تصویب طرح آن در کمیسیون ماده ۵ شده است.»
به این ترتیب، «نقطه کور» سریال ساختمانی در پارکهای تهران که منتقدان آن را نمیبینند، «خط قرمز طرح تفصیلی» و صراحت لهجه این تکلیف نامه برای «منع و مجازها در پارکهای شهری» است.
از نگاه این کتابچه مشق شهرداری، «ساخت بنای فرهنگی یا هر نوع کاربری غیر از آنچه در پهنه (G) قید شده» ممنوع است و برای مجازها نیز «مصوبه کمیسیون ماده ۵» لازم است. اما آنچه عرف شهری میگوید، از این هم صریحتر است. در پارکهای شهری بر اساس آنچه نیاز شهروندان است، باید فضای سبز، تجهیزات تفریحی و گردشگری و مبلمان شهری، لوازم بازی و تجهیزات ورزشی، به شکل نامحدود، نصب و احداث شود.
اما طی همه سالهای گذشته، ساختمانهایی از یک تا دو طبقه در پارکهای معروف، بزرگ و کوچک شهر تهران با اسامیهای مختلف از مدیریتی تا نگهبانی و فرهنگسرا و... شکل گرفته است که عوارض آنها به شکل «ورود خودرو» به پارک به عنوان «گاف شهری»، باعث مزاحمت شهروندان هنگام تفریح و گذران اوقات فراغت شده است.
پارک پردیسان، پارک سعادت آباد و حتی پارک لاله، نمونههایی از این دست هستند. به این ترتیب، «ایرادات موجود در پارک ها، به مراتب فراتر از سریال اخیر» است.
طرح تفصیلی تهران میگوید، در پارکهای شهری، کل بنای ساختمانی ساختمانهای مجاز، باید حداکثر معادل ۳درصد مساحت پارک باشد. آیا این «خط قرمز» نیز طی این سالها، ملاک عمل بوده و رعایت شده است؟
به نظر میرسد، «چندگانگی نهادهای ناظر و بالادست شهرداری»، عاملی برای این مدل اداره پایتخت طی سنوات گذشته و اکنون شده است.
شهرداریها از یک سو باید «مصوبات شورای عالی شهرسازی که زیرنظر وزارت مسکن سالهای گذشته و وزارت راه و شهرسازی فعلی است» را رعایت کنند. اما از سوی دیگر، سازمان شهرداریها از وزارت کشور نیز نهاد بالادست شهرداری هاست و اتفاقا، چون که بخشی از منابع مالی شهرداری توسط همین سازمان، سالانه پرداخت میشود، به نظر میرسد «حرف شنوی شهرداران» از وزارت کشور بیشتر از وزارتخانه دیگر است.
در این میان، شورای شهر هم نهاد ناظر و مرجع تصویب مقررات و ضوابط برای شهرداری هاست و کمیسیون ماده ۵ با ترکیب یکسری وزرا نیز نهاد دیگر؛ این آشفته بازار «ترکیب چندمنظوره مدیریت شهری»، مسیر دورزدن طرحهای تفصیلی و جوابگو نبودن را به وجود آورده است.
نباید موجبات عدمآسایش فراهم شودعلی نوذرپور، کارشناس مدیریت شهری و شهردار سابق منطقه ۲۲ تهران، تاکید کرد: اقدامات مدیریت شهری نباید به گونهای باشد که موجبات عدمآسایش شهروندان فراهم شود. به گفته وی، در طرحهای شهری تهران از قبیل طرح جامع و طرح تفصیلی پایتخت، ضوابط مربوط به هر پهنه و از آن مهمتر سهم هر کدام از سرانهها به تفکیک مشخص است. از آن جمله سرانههای سبز، مذهبی، فرهنگی، درمانی و... مشخص و تفکیک شده است، مکان یابی شده و لکههای مربوط به آنها به صورت جداگانه معین است. ورود هر کدام از سرانههای غیرمرتبط با کاربریهای مربوط به فضای سبز و گذران اوقات فراغت به پارک ها، اساسا ربطی به این محیطهای سبز شهری ندارد.
به گفته وی هر اقدامی در هر کدام از این پهنهها وسرانهها باید متناسب با ماهیت این سرانه ها، جانماییها و ضوابط خاص آنها صورت بگیرد. نوذرپور افزود: پارکهای شهری بسته به مقیاس و جانمایی صورت گرفته برای آنها انواع مختلفی اعم از پارکهای محلی، ناحیه ای، منطقه ای، شهری و فرا شهری دارد؛ بسته به وسعت و جانمایی و انواع آنها، خدمات مربوط و مرتبط با موضوع گذران اوقات فراغت در پارکها از تامین ضرورتهای اولیه مانند سرویسهای بهداشتی تا تاسیسات بیشتر و وسیع تر، متفاوت است. اما آنچه مسلم است اینکه همه این خدمات حول محور گذران اوقات فراغت است و اختلاط سایر سرانهها در خدمات مرتبط با پارکهای شهری، اساسا هیچ موضوعیتی ندارد. طرحهای جامع و تفصیلی نیز این سرانهها را به تفکیک مشخص کرده است. شهردار سابق منطقه ۲۲ تهران، یک معضل مهم در ارتباط با پارکها وفضای سبز تفریحی پایتخت را خلأ مطالعاتی در مورد آنها عنوان کرد و افزود: حتی بسیاری از پارکهای فراشهری و بزرگمقیاس که بعضا مساحت برخی از آنها به اندازه یک منطقه شهر تهران است، مطالعات اختصاصی ندارد. در حالی که در مورد این پارکها باید هر اقدامی بر مبنای مطالعات و برنامه ریزیهای مختص همان پارک انجام شود. در صورتی که این نوع پارکهای شهری و فراشهری مطالعات کارشناسی مختص خود داشته باشند که حد و حدود و انواع مجاز برای ساختوساز در آنها متناسب با کاربری پارکها تعریف شده باشد هیچ فردی نمیتواند از ضوابط مختص آن پارک، تخطی کند.
نوذرپور با بیان اینکه در طرحهای جامع و شهری عملا خطوط مشخص است، اما ممکن است برخی از جزئیات ذکر نشده باشد، تاکید کرد: نکته مهم این است که اساسا پارک برای گذران اوقات فراغت است و اگر خدماتی در آن مستقر میشود، علاوه بر اینکه باید بر مبنای مطالعات و برنامه ریزیهای کارشناسی باشد در وهله اول باید برای پاسخ به نیاز شهروندان به فضای سبز شهری برای گذران اوقات فراغت ایجاد شده باشد؛ بنابراین هر اقدامی که باعث شود تعاریف مجزا و بیارتباط با موضوع پارک در این فضاهای سبز شهری وارد شود، موجب اختلال در آسایش افراد، بر هم زدن نظامات شهرسازی و بروز اقدامات غیرقابل دفاعی خواهد شد که در نهایت زمینه را برای تخلف فراهم میکند. بهویژه آنکه تهران با معضل کمبود سرانه فضای سبز نیز روبهرو است. براساس آمارها سرانه فضای سبز تهران چیزی حدود ۱۶ تا ۱۶ و نیم مترمربع است؛ در حالی که براساس طرح جامع شهر تهران این میزان باید ۲۵ مترمربع باشد. در واقع در شرایطی که به ازای هر فرد حدود ۹ مترمربع کمبود سرانه فضای سبز وجود دارد، هر نوع اقدام برای کاهش این فضا به واسطه ساختوساز در پارکها مردود است. او افزود: مدیریت شهری تهران باید به این موضوع توجه داشته باشد که همه عرصههای شهری بهخصوص عرصههای بزرگ، نیازمند مطالعات مربوط به همان عرصه است؛ این مطالعات باید به برنامه ریزیهای دقیقی منجر شود که هرگونه اقدام بر مبنای آن انجام شود.
برای پارکها ضابطه وجود داردسهراب مشهودی، صاحبنظر حوزه شهرسازی و رئیس گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور، نیز در پاسخ به این سوال که آیا ضوابط مشخصی برای نوع ساختوسازها و خدماتی که میتواند در پارکها مستقر شود، وجود دارد یا خیر، به دنیای اقتصاد گفت: برای پارکها ضابطه وجود دارد و در طرحهای جامع وتفصیلی حد مجاز ساختوساز در پارکها تعیین شده است. در ضوابط طرح تفصیلی یکپارچه تهران در پارکهای شهری G۱۱۱، حداکثر ۳درصد میتواند به کاربریهای نگهبانی، سرویس بهداشتی، خدمات پذیرایی و غذایی و حداکثر دوطبقه یعنی کمتر از ۸ متر ارتفاع، اختصاص یابد. در پارکهای محلهای هم حداکثر ۷درصد برای نگهبانی، تاسیسات نگهداری و بهداشتی مجاز است.
وی افزود: بنابراین موضوع پارکها و نوع خدمات مستقر در آنها چندان بی ضابطه هم نیست و آنچه در این میان هم براساس طرحهای جامع و تفصیلی شهر تهران و هم براساس ماهیت پارکها میتواند و باید در پارکها مستقر شود حول موضوع گذران اوقات فراغت و ملزومات آن است. به عنوان مثال، بسته به وسعت و مکان و نوع پارک ها، تاسیسات وخدماتی که مربوط به موضوع گذران اوقات فراغت شهروندان در یک فضای سبز شهری است، امکان ایجاد و استقرار دارد و استقرار سایر کاربریها وسرانهها در پارکها موضوعیتی ندارد.
قلمروی سبز حرمت داردمصطفی بهزادفر، استاد معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت نیز با اشاره به اینکه پارک به عنوان قلمرو سبز همگانی برای استفاده همگان است، گفت: هر اقدامی در این پهنههای سبز شهری باید براساس مطالعات دقیق وضوابط قانونی صورت گیرد.
وی با این حال به سه خلأ مهم در این زمینه اشاره کرد و گفت: در بسیاری موارد نبود قوانین دقیق و مشخص از یکسو، رهاسازی برخی پروژهها به صورت ناتمام برای چند سال و چند دهه و سپس اقدام برای تعیینتکلیف آنها از سوی دیگر و همچنین برخی از ابهامات قانونی و باز گذاشتن موضوعاتی در ارتباط با ضوابط و جزئیات مربوط به کاربریها و پهنه بندی ها، منجر به اقدامات سلیقهای و اختلاط ناموزون کاربریها وسرانهها با یکدیگر میشود. به گفته بهزاد فر، خطوط و ضوابط کلی ساختوساز در پهنههای مختلف که چند پهنه کلی از جمله پهنه سبز را شامل میشود، در طرحهای شهری مانند طرح جامع وتفصیلی مشخص شده است اما، برخی جزئیات از جمله جزئیات مربوط به ساختوسازها و خدماتی که میتواند در پارکهای شهری بسته به مقیاس و ماهیت آنها مستقر شود، باید مورد به مورد، براساس ویژگیهای هر کدام از این پارکها در طرحهای مطالعاتی قرار گرفته و برای آنها برنامه ریزیهای کارشناسی صورت بگیرد.
به گفته وی در برخی از ضوابط اگر چه حد و کاربریهای مجاز به استقرار در پارکها تعیین شده است، اما در انتهای برخی جملات از الفاظی مانند «سایر» و «غیره» استفاده شده است که همین الفاظ زمینه ورود سلایق و برداشتهای شخصی به موضوع پارکها را فراهم میکند. در چنین مواقعی به دلیل سکوت و ابهام قانونی نمیتوان برخی اقدامات را قانونی یا غیرقانونی توصیف کرد.
وی همچنین یک نارسایی دیگر در این زمینه را برخی تبادلها و معاوضههای بین دستگاهی اعلام کرد وگفت: به عنوان مثال مجموعه پارک پردیسان، از ابتدا یک مجموعه سبز متعلق به دولت بود که با هدف ساختوساز در شهر جدید پردیس در اوایل دهه ۶۰، بین دولت و سازمان محیطزیست، مورد معاوضه قرار گرفت. بخش زیادی از ساختوسازهایی که بعدا در پردیسان صورت گرفت براساس مطالعات نبود؛ حتی ساختوسازها در شهر جدید پردیس نیز به سرعت و قبل از تصویب طرح جامع وتفصیلی این شهر جدید آغاز شد. به گفته وی، براساس طرح جامع وتفصیلی، پهنهها میتوانند خدمات همگانی سازگار با کارکرد خود را دربرگیرند، اما خدمات غیرمرتبط نباید به این پهنهها راه یابند.